หลายร้อยปีก่อน นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่าภูเขาไฟเป็นภูเขาที่เกิดไฟไหม้อยู่ตลอดเวลา แต่ทุกวันนี้เรารู้ว่าจริงๆแล้วภูเขาไฟเป็นเหมือนช่องระบายอากาศของใต้โลกที่ร้อนระอุ ทุกวันนี้มีภูเขาไฟที่ถูกจัดว่ายังมีพลัง (Active Volcano) อยู่ประมาณ 1,500 ทั่วโลก 90 เปอร์เซ็นต์ของภูเขาไฟเหล่านี้อยู่ในบริเวณที่เรียกว่า “วงแหวนไฟ” (Ring of Fire) บริเวณรอบมหาสมุทรแปซิฟิก ตำแหน่งที่ตั้งของภูเขาไฟนี้ไม่ได้เป็นเรื่องบังเอิญ
ถึงแม้ว่าพื้นผิวของโลกดูนิ่งและไม่เปลี่ยนแปลง จริงๆแล้ว เปลือกโลกประกอบขึ้นจากแผ่นหินมโหฬารหลายแผ่น ต่อกันเหมือนจิ๊กซอว์ ซึ่งเคลื่อนที่อยู่ตลอดเวลา ภูเขาไฟมันจะเกิดขึ้นในที่ๆแผ่นเปลือกโลกต่อกัน แรงเสียดสีที่เกิดจากการเคลื่อนต่อกันของเปลือกโลก ทำให้เปลือกโลกละลาย ส่งผลให้หินใต้เปลือกโลกเปลี่ยนเป็นของเหลว หินหนืด หรือ “แม็กมา” (Magma) นี้จะกลายเป็นภูเขาไฟโดยเกิดการปะทุขึ้นผ่านรอยแยกของเปลือกโลก เมื่อแม็กมาปะทุออกมาจากใต้ดิน เราจะเรียกมันว่า “ลาวา” (Lava) แต่ลาวาก็ไม่ได้เหมือนกันทั้งหมด ลาวาที่ไหลด้วยความหนืดต่ำ (Runny Lava) จะไหลได้เร็วและทำให้เกิดพื้นลาดต่ำของภูเขาไฟรูปโล่ (Shield Volcano) ส่วนลาวาที่เหนียวและความหนืดสูงกว่าจะไหลไปไม่ได้ไกลนัก จึงมักจะทำให้เกิดภูเขาไฟแบบสลับชั้น (Composite Volcano) ที่ลาดชั้นมากกว่า ภูเขาไฟแบบสลับชั้นนั้นอาจปะทุได้รุนแรงมาก ทั้งขี้เถ้าจากภูเขาไฟและลาวาสามารถเคลื่อนที่ได้เร็วถึง 200 ไมล์ต่อชั่วโมง บางครั้งการปะทุของภูเขาไฟแบบนี้อาจทำให้ปากปล่องภูเขาไฟระเบิดหายไปบางส่วนด้วย
ภูเขาไฟบางลูก อย่างภูเขาไฟคิลัวเลอา (Kilauea) ในฮาวายเกิดขึ้นในบริเวณจุดร้อนของเปลือกโลก เป็นที่ซึ่งแม็กมาปะทุขึ้นมากลางแผ่นเปลือกโลก ภูเขาไฟคิลัวเลอาเป็นหนึ่งในภูเขาไฟที่ยังคงมีพลังมากที่สุดแห่งหนึ่งของโลก มันปะทุอย่างต่อเนื่องมาตั้งแต่ปี ค.ศ.1983 เนื่องจากภูเขาไฟคิลัวเลอาเป็นภูเขาไฟรูปโล่ การปะทุต่อเนื่องนี้จึงไม่รุนแรง ลาวาที่ไหลออกมาจากคิลัวเลอาจะเย็นตัวลงและเปลี่ยนเป็นพื้นดินใหม่อยู่เสมอ ด้วยเหตุนี้ฮาวายจึงเป็นรัฐเดียวในสหรัฐอเมริกาที่ยังคงขยายขนาดอยู่จนถึงปัจจุบัน
การมีชีวิตอยู่ใกล้ภูเขาไฟอาจเป็นอันตรายได้ อย่างที่ประชากรในเมืองปอมเปอี (Pompeii) ต้องเผชิญ เมื่อภูเขาไฟวีซุเวียส (Vesuvius) ปะทุขึ้นในปี ค.ศ. 79 ภูเขาไฟพ่นทั้งขี้เถ้าร้อน ก๊าซพิษ และเศษหิน ส่วนผสมที่อันตรายนี้เรียกว่า Pyroclastic Flow ซึ่งอันตรายกว่าการไหลของลาวามาก เถ้าถ่านจากภูเขาไฟวีซุเวียสฝังเมืองปอมเปอีจนมิด ส่งผลให้ประชากรตายไปกว่า 2,000 คน
ถึงภูเขาไฟจะอันตราย แต่ก็มีประโยชน์เช่นกัน ภูเขาไฟสร้างพื้นผิวโลกมากกว่า 80 เปอร์เซ็นต์ และยังทำให้เกิดอากาศที่เราใช้หายใจกันทุกวันนี้ด้วย นอกจากนี้ภูเขาไฟยังสร้างพื้นดินที่อุดมสมบูรณ์สำหรับการเพาะปลูก และหลายประเทศยังใช้ความร้อนจากใต้พิภพนี้เปลี่ยนเป็นพลังงานอีกด้วย
ภูเขาไฟเป็นทั้งผู้สร้างและผู้ทำลาย และยังเป็นเครื่องพิสูจน์ด้วยว่าโลกของเรายังคงเป็นดวงดาวที่มีชีวิต
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น